ΙΣΡΑΗΛ : Η θρησκευτική γιορτή που κατέληξε σε εφιάλτη

Τουλάχιστον 45 άνθρωποι ποδοπατήθηκαν μέχρι θανάτου και περίπου 150 τραυματίστηκαν σε μια θρησκευτική γιορτή στην οποία παρευρέθησαν δεκάδες χιλιάδες υπερ-Ορθόδοξοι Εβραίοι στο βόρειο Ισραήλ την Παρασκευή. Πρόκειται για μία από τις πιο θανατηφόρες τραγωδίες με θύματα αμάχους στην ιστορία της χώρας.

Η τραγωδία ξεκίνησε όταν κάποιοι άνθρωποι γλίστρησαν από μια κερκίδα και έπεσαν πάνω σε άλλους, οι οποίοι νόμισαν πως δέχθηκαν επίθεση και στο σημείο επικράτησε πανικός. Λίγα λεπτά μετά, η εξέδρα υποχώρησε και οι άνθρωποι «έλιωσαν» ο ένας τον άλλον. 

Το ποδοπάτημα είχε θύματα και παιδιά, σύμφωνα με τον Guardian που επικαλείται τοπικούς αξιωματούχους. «Δυστυχώς, βρήκαμε και μικρά παιδιά ποδοπατημένα, και τα υποβάλαμε άμεσα σε καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση. Καταφέραμε να σώσουμε μερικά από αυτά» δήλωσε στο ραδιόφωνο ο επικεφαλής μιας εθελοντικής υπηρεσίας μεταφοράς ασθενών. Σύμφωνα με τους «Τimes of Israel» δύο οικογένειες θρηνούν τα παιδιά τους καθώς ανάμεσα στους νεκρούς  βρέθηκαν ο 14χρονος Moshe Englander και ο 9χρονος Yehoshua Englander δύο αδέλφια από την Ιερουσαλήμ.

Νεκροί είναι επίσης ο 12χρονος Moshe Mordechai Elhadad και ο 18χρονος David Elhadad, αδέλφια από το βόρειο Ισραήλ.

Αρχικά το κέντρο άμεσης βοήθειας Magen David Adom (MDA, ο αντίστοιχος Ερυθρός Σταυρός στο Ισραήλ) είχε κάνει λόγο περί κατάρρευσης κερκίδων στον χώρο. «Νομίζαμε πως ήταν συναγερμός για βόμβα, ότι εντοπίστηκε ύποπτο δέμα. Κανένας δεν φανταζόταν ότι θα γινόταν αυτό εδώ. Η αγαλλίαση έγινε θρήνος, το λαμπερό φως έγινε βαθύ σκοτάδι» είπε ένας από τους προσκυνητές, ο Ιτζχάκ, σε ισραηλινό τηλεοπτικό δίκτυο.

Η ακριβής αιτία της τραγωδίας δεν επιβεβαιώθηκε, αλλά μάρτυρες δήλωσαν ότι οι άνθρωποι έπαθαν ασφυξία ή ποδοπατήθηκαν σε ένα στενό πέρασμα ενώ προσπαθούσαν να βγουν.

Παιδιά χωρίστηκαν από τους γονείς τους μέσα στη σύγχυση. Ένας διασώστης έκτακτης ανάγκης είπε στο κανάλι 12: «Υπάρχουν περισσότερα από 30 παιδιά εδώ τώρα ... των οποίων οι μητέρες και οι πατέρες δεν απαντούν στο τηλέφωνο».

Ένας από τους τραυματίες, ο Avraham Leibe, είπε στον ισραηλινό δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό Kan ότι το ποδοπάτημα των ανθρώπων που προσπαθούσαν να κατεβούν στο βουνό προκάλεσε πανικό, ενώ οι άνθρωποι βρίσκονταν σε μια ολισθηρή μεταλλική πλαγιά ακολουθούμενη από σκάλες. «Κανείς δεν κατάφερε να σταματήσει», είπε από ένα νοσοκομειακό κρεβάτι ο τραυματίας. «Είδα να πέφτουν, ο ένας μετά τον άλλο».

Οι αρχικές αναφορές και μαρτυρίες ανέφεραν ότι τα οδοφράγματα της αστυνομίας εμπόδισαν τους ανθρώπους από το να βγουν γρήγορα έξω.

Το ποδοπάτημα σημειώθηκε κατά τη διάρκεια των εορτασμών του Λαγκ Μπ’ομέρ στο Όρος Μερόν, την πρώτη μαζική θρησκευτική συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε νόμιμα από τότε που το Ισραήλ ήρε σχεδόν όλους τους περιορισμούς που σχετίζονται με την πανδημία Covid-19.

Το Λαγκ Μπ’ομέρ προσελκύει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι υπερ-Ορθόδοξοι Εβραίοι, κάθε χρόνο για να τιμήσουν τον Ραβίνο Shimon Bar Yochai, που πιστεύεται ότι έχει θαφτεί εκεί. Μεγάλα πλήθη παραδοσιακά ανάβουν φωτιές, προσεύχονται και χορεύουν στο πλαίσιο των εορτασμών.

Φέτος, τα μέσα ενημέρωσης υπολόγισαν το πλήθος σε περίπου 100.000 άτομα.

Ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο οποίος επισκέφθηκε το Όρος Μερόν την Παρασκευή το μεσημέρι, δήλωσε ότι ήταν «μία από τις χειρότερες καταστροφές που έχουν πλήξει το Ισραήλ» και προσέφερε συλλυπητήρια στις οικογένειες. Είπε ότι η Κυριακή θα είναι μια ημέρα εθνικού πένθους.

Ο Νετανιάχου δέχτηκε κριτική από δεκάδες υπερ-ορθόδοξους διαδηλωτές, οι οποίοι κατηγόρησαν την κυβέρνηση και την αστυνομία για την τραγωδία.

 Ο Βέλβελ Μπρέβντα, ένας ραβίνος που είδε το περιστατικό αυτοπροσώπως, κατηγόρησε την αστυνομία ότι έβαλε εμπόδια που δεν επέτρεψαν στους ανθρώπους να φύγουν από εξόδους που ήταν συνήθως ανοιχτές.

«Από πού θα έπρεπε να φύγουμε;» είπε. «Και οι αξιωματικοί που ήταν εκεί δεν μπορούσαν να νοιάζονται λιγότερο». Ο ραβίνος είπε ότι η κυβέρνηση ήταν υπεύθυνη για τους θανάτους.

Ένας άντρας που μίλησε στο Channel12 ισχυρίστηκε πως βρισκόταν στο όρος Μερόν και αντιλήφθηκε τον κίνδυνο δύο ώρες πριν από την τραγωδία με αποτέλεσμα να καλέσει τις Αρχές. Όπως λέει ο ίδιος, η αστυνομία τον αγνόησε: «Ήθελα να πάω… και είδα το πλήθος… μπήκα μέσα καθώς με τράβηξε το πλήθος με τεράστια δύναμη. Ήθελα να ξεφύγω αλλά δεν μπορούσα», είπε.

Ο άνδρας, που έδωσε στη δημοσιότητα μόνο το όνομα Yehuda, δήλωσε πως μετά από προσπάθεια κατόρθωσε να ξεφύγει από το πλήθος και κάλεσε την αστυνομία λέγοντας πως υπήρχε μεγάλος κίνδυνος και θα μπορούσαν να υπάρξουν θύματα. Ο ίδιος λέει ότι του τόνισαν πως η γραμμή ήταν μόνο για κλήσεις έκτακτης ανάγκης και ότι θα έπρεπε να μιλήσει με αξιωματικούς που βρίσκονταν εκεί -κάτι που εκείνος πάντως ισχυρίζεται πως πράγματι έκανε αλλά χωρίς αποτέλεσμα. «Ένιωσα ότι δεν με έπαιρναν στα σοβαρά», είπε.

Τουλάχιστον 45 άτομα σκοτώθηκαν, σύμφωνα με το Ισραηλινό Υπουργείο Υγείας, με τέσσερα άτομα να παραμένουν σε κρίσιμη κατάσταση. Αμέσως μετά το ατύχημα, οι διασώστες περισυνέλλεξαν τα πτώματα, τα τύλιξαν σε λευκά καλύμματα και τα έβαλαν δίπλα-δίπλα στο έδαφος.

Τα πτώματα μεταφέρθηκαν αργότερα στο Ινστιτούτο ιατροδικαστικής παθολογίας του Ισραήλ για αναγνώριση.

Έγιναν ακόμη προσπάθειες για τον εντοπισμό ορισμένων θυμάτων και για τη σύνδεση οικογενειών με αγνοούμενους συγγενείς. Το βράδυ, η κάλυψη κινητών τηλεφώνων γύρω από το Όρος Μερόν είχε καταρρεύσει για ώρες και οι τηλεφωνικές γραμμές έκτακτης ανάγκης κατακλύστηκαν από κλήσεις.

Στην συντριπτικά υπερ-ορθόδοξη πόλη Bnei Brak, κοντά στο Τελ Αβίβ, αξιωματούχοι συνεργάζονταν με εργαζόμενους στον τομέα της υγείας για να συνδέσουν τις οικογένειες των αγνοουμένων. «Η εικόνα γίνεται σιγά-σιγά πιο ξεκάθαρη», δήλωσε ο Kivi Hess, δημοτικός εκπρόσωπος στο Channel 13 TV.

Σε έναν αγώνα ενάντια στον χρόνο, μια σειρά κηδειών έπρεπε να πραγματοποιηθούν πριν από την δύση του ηλίου την Παρασκευή, πριν από την έναρξη του Εβραϊκού Σαββάτου όταν δεν γίνονται ταφές.

Ο αριθμός των νεκρών στο όρος Μερόν ξεπέρασε τους 44 που σκοτώθηκαν σε δασική πυρκαγιά το 2010, που είχε προηγουμένως θεωρηθεί ως η πιο θανατηφόρα τραγωδία στην ιστορία της χώρας, με αμάχους νεκρούς. Η Δασική Πυρκαγιά στο Όρος Καρμέλ ξεκίνησε στο βόρειο Ισραήλ, λίγο πιο νότια από την πόλη Χάιφα στις 2 Δεκεμβρίου 2010, και εξαπλώθηκε ταχύτατα, κατακαίοντας μεγάλο τμήμα του μεσογειακού δάσους που καλύπτει την περιοχή. Η πυρκαγιά στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 44 άτομα, αποτελώντας τη φονικότερη στην ιστορία της χώρας. Περισσότεροι από 17.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν τις κατοικίες τους, κυρίως σε παρακείμενα χωριά, ενώ έλαβαν χώρα σημαντικές ζημιές τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και σε περιουσίες.

Ο Zaki Heller, εκπρόσωπος υπηρεσίας διάσωσης, δήλωσε ότι 150 άτομα τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια του ποδοπατήματος.

Ο Heller είπε σε ραδιοφωνικό σταθμό ότι «κανείς δεν είχε φανταστεί ποτέ» πως κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί. «Σε μια στιγμή, πήγαμε από ένα χαρούμενο γεγονός σε μια τεράστια τραγωδία», είπε. 

Βίντεο που μεταφορτώθηκαν σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης εικονίζουν χαοτικές σκηνές, με αλλόφρονες πιστούς να προσπαθούν να περάσουν από μεταλλικούς φράκτες για να σωθούν και αστυνομικούς και τραυματιοφορείς να προσπαθούν να φθάσουν στους τραυματίες. Πτώματα κείτονται πάνω σε φορεία, καλυμμένα με κουβέρτες. Το σκοτάδι φώτιζαν οι φάροι δεκάδων ασθενοφόρων που μετέφεραν τραυματίες.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης δήλωσε ότι το τμήμα εσωτερικών ερευνών της αστυνομίας ξεκινά έρευνα για πιθανή εγκληματική συμπεριφορά αξιωματικών.

Η τραγωδία αναμένεται επίσης να έχει πολιτικό απόηχο σε μια εποχή μεγάλης αβεβαιότητας μετά από τις εκλογές του Μαρτίου, τις τέταρτες σε δύο χρόνια.

Ο Νετανιάχου μέχρι στιγμής δεν κατάφερε να σχηματίσει κυβερνητικό συνασπισμό και ο χρόνος του για κάτι τέτοιο τελειώνει στις αρχές της επόμενης εβδομάδας.

Ο Νετανιάχου χρειάζεται τη συνεχή υποστήριξη των υπερ-Ορθόδοξων κομμάτων, των μακροχρόνιων συμμάχων του, εάν θέλει να κρατήσει τις ελπίδες ζωντανές για να παραμείνει στην εξουσία.

Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν την Παρασκευή ότι νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Νετανιάχου διαβεβαίωσε τους υπερ-Ορθόδοξους πολιτικούς σε μια συνάντηση ότι οι εορτασμοί του Λαγκ Μπ’ομέρ θα γίνουν με λίγους περιορισμούς.

Δημοσιεύματα ανέφεραν ότι αυτή η απόφαση υποστηρίχθηκε από υπουργούς και αστυνομία του Υπουργικού Συμβουλίου, παρά τις αντιρρήσεις υπαλλήλων υγείας που προειδοποίησαν για τον κίνδυνο μολύνσεων από Covid.

Πέρυσι, οι εορτασμοί στο Όρος Μερόν ήταν περιορισμένοι λόγω της πανδημίας.

Συλλυπητήρια απεστάλησαν από ξένους ηγέτες και διπλωμάτες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε «βαθύτατα συλλυπητήρια στις οικογένειες και τους φίλους των θυμάτων» και ευχήθηκε «ταχεία ανάρρωση στους τραυματίες». 

Πηγές: Reuters, AP, The Guardian, ΑΠΕ-ΜΠΕ