Skip to main content

Η Μύκονος του Γιώργου Βέλτσου Ο μυκονιάτης καθηγητής γράφει για το νησί των ανέμων



Η Μύκονος του Γιώργου Βέλτσου | tovima.gr

«Γεννήθηκα στη Μύκονο. Δεν γεννήθηκα εκεί. Γεννήθηκα για δεύτερη φορά το καλοκαίρι της χρονιάς που πέθανε η μητέρα μου. Βρέθηκα στη θέση της για πρώτη φορά, στη βεράντα του σπιτιού της, απέναντι από τη φοινικιά και τη δύση. Ευθυγραμμίστηκα, στην τελική ευθεία, προς δυσμάς.

Γράφω για τη Μύκονο. Ξηλώνω και υφαίνω έναν ιστό από δημοσιευμένα και αδημοσίευτα γραπτά μου. Και δεν λογαριάζω τους μνηστήρες…

Στο σπίτι μου, στη Μύκονο, στην ντουλάπα του διαδρόμου, διακρίνω ακόμα τις γραμμές-σημάδια που χάραζε ο πατέρας μου όταν με έστηνε μ΄ ένα βιβλίο στο κεφάλι για να δει πόσο είχα ψηλώσει από το προηγούμενο καλοκαίρι. Πριν λίγα χρόνια, έβγαλα την ντουλάπα στη βεράντα και την έβαψα. Ο Στάθης, ο γιος μου, με ρώτησε: «Σβήνεις τα ίχνη σου;».

Στην Αθήνα, σ΄ έναν καθρέφτη, έχω βαλμένες δύο φωτογραφίες. Την πρώτη, μαυρόασπρη, τράβηξε ο πατέρας μου από τη βεράντα, όταν ήμουν δύο χρονών. Τη δεύτερη, ο γιος μου. Ο Στάθης και ο Στάθης. Και τις δυο φορές, ο ίδιος ήλιος δύει πίσω από τη φοινικιά που μεγαλώνει. Δεν δύει. Δύουν οι άνθρωποι. Σκοτεινιάζουν. Μπερδεύονται με τις σκιές.

Ξέρω τη διαδρομή του ήλιου στον ορίζοντα. Μου την έδειχνε ο πατέρας μου. Αρχίζει την πορεία του από δεξιά προς τα αριστερά της γραμμής του ορίζοντα. Τη μικρότερη μέρα του χρόνου βασιλεύει στις Δήλες. Τη μεγαλύτερη, στον κάβο της Τήνου – τη Μεγαλόχαρη. Εδειξα κι εγώ στον γιο μου την πορεία του ήλιου. Αυτός μου έμαθε τον μύθο της πράσινης ακτίνας, όπως τον άκουσε στην ομώνυμη ταινία του Ρομέρ: πρέπει να δεις, την τελευταία στιγμή, πράσινο φως. Από τότε πέρασα πολλά ηλιοβασιλέματα για να δω την υπόσχεση του παντοτινού έρωτα. Ομως, τα μελτέμια και τα μποφόρ ελαττώνουν την ορατότητα.

Βλέπω το τελευταίο φως. Βλέπω και το πρώτο βαπόρι. Το ίδιο βαπόρι που ψάχνω, στην τηλεόραση, στις ελληνικές ταινίες του ΄50, όταν δείχνουν σκηνές αποχωρισμού στου Τζελέπη. Βλέπω το φως ζωγραφιστό σε μια ακουαρέλα του Πολυκανδριώτη. Θέμα της, ο Αϊ-Χαραλάμπης στη Βίδα κι ένα πανί κατά την Τήνο. Μικρός, μου τραγούδαγαν την Ξανθούλα που πάει στην ξενιτιά κι έκλαιγα. Αλλά δεν ήμουν θλιμμένος, λυπόμουν το πανί.

Στη Μύκονο μού επιβάλλεται το «Ημερολόγιο καταστρώματος» από έναν υπέρτατο καπετάνιο. Ερχομαι από την Αθήνα σαν τους ναυτικούς που τους στέλνει αεροπορικώς η εταιρεία να μπαρκάρουν στη Χάβρη. Ερχομαι και περιμένω να βρεθώ «πράσινο με πράσινο», όπως λεν οι ναυτικοί, με το καμαρωτό «Αγγέλικα». Θα πετρώσω εδώ, σαν εκείνο το κομμάτι πλώρης που το είχαν τσιμεντώσει, στην άκρια του μόλου της Ραφήνας, και που ήταν σαν να ταξίδευε.

Επιστρέφω στη Μύκονο, εκεί όπου λίγοι Μυκονιάτες έχουν πάει. Και μου είναι αδιάφοροι οι κοσμικοί, οι σύννομοι ή παράνομοι επαγγελματίες, οι ξενοδόχοι και οι ιδιοκτήτες μπαρ, που με αντίτιμο τον φόρο τους στον Δήμο (όσες φορές δεν διαπράττεται το έγκλημα της κατάχρησης, όπως καλή ώρα), αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία του νησιού εν ονόματι του τουρισμού. Μου έρχεται στον νου η εικόνα μιας σειράς αιχμαλώτων στα υψίπεδα της Μεσοποταμίας. Ρακένδυτοι, προχωρούν εξαντλημένοι προς μια χάρτινη Βαβυλώνα. Εχω δει τη σκηνή εδώ, στο «Σινέ Αρτεμις», πριν η Μύκονος φτάσει να κινηματογραφεί τον εαυτό της με τους χιλιάδες αιχμάλωτους τουρίστες. Θυμάμαι αυτό το πλήθος των κομπάρσων στην οθόνη να προχωρά. Μερικοί, πέφτοντας, πεθαίνουν ακαριαία.

Σήμερα «Μυκονιάτη» σε πολιτογραφεί η βίλα σου κι αυτό η Μύκονος δεν θα το συγχωρέσει. Οπως δεν θα συγχωρέσει και τους Μυκονιάτες εκείνους- και είναι πολλοί που δεν γνωρίζουν ότι συμπατριώτισσά τους υπήρξε η Μέλπω Αξιώτη. Θλίβομαι γιατί οι πιο χαριτωμένοι, οι πιο είρωνες και ομιλητικοί νησιώτες, μ΄ εκείνη τη χαρακτηριστική τραγουδιστή ντοπιολαλιά, έχουν πάθει κατάθλιψη πολιτισμική- χοντροί απ΄ το ουίσκι και τις χειμερινές εξορμήσεις στην Ταϊλάνδη. Αλλά ευτυχώς όχι όλοι. Ο Παναγιώτης Κουσαθανάς, ο Ηλίας Ντελόπουλος, ο Δημήτρης Ρουσουνέλος, ο Νίκος Ασημομύτης, η Πανωραία Γαλατά, που της χρωστώ τη φωτογραφία, είναι φαεινές εξαιρέσεις.

Σήμερα η «Μύκονος» πουλιέται ως παρηγοριά και σε πολύ ακριβή τιμή (έξι χιλιάδες ευρώ το τετραγωνικό, όσο ένας τάφος στο Πρώτο Νεκροταφείο). Πουλιέται: στα κανάλια, στα περιοδικά, σε πολυτελείς ιλουστρασιόν καταλόγους διεθνών κτηματομεσιτικών οίκων. Πουλιέται ως τρόπος ζωής (διαβάστε τη Σίβυλλα). Μπορώ να πω ότι όσο βαθαίνει ο χωρισμός της Μυκόνου από τη «Μύκονο», τόσο στο βλέμμα αυτών που συνεργούν σε τούτη την άνοστη (δηλαδή χωρίς επιστροφή και νόστο) απομάκρυνση, θα βλέπω, κάθε φορά που μετατοπίζομαι προς τα εκεί, νοσταλγικά, τον θάνατο υπό μορφήν αμνησίας, απληστίας και απελπισίας.

Στη Μύκονο, μπροστά στη φοινικιά του γείτονα, έμαθα να γράφω ποίηση. Θυμάμαι, έφηβος, να σεργιανώ με τους Προσανατολισμούς, σ΄ εκείνη την έκδοση του Γαλαξία, υπό μάλης. Θυμάμαι τις συνομιλίες μου με τον συγγραφέα του Ιστορικού λεξικού του μυκονιάτικου ιδιώματος , τον αείμνηστο Σταύρο Μάνεση. Θυμάμαι ακόμη το επιτύμβιο που διάβαζα στο μάρμαρο εκείνης της «Κόρης της Μυκόνου» που θησαυρίστηκε από τον Κυριαζόπουλο στο Λαογραφικό Μουσείο: ΕGΟ DΟRΜΙΟ ΕΤ CΟR ΜΕUΜ VΙGΙLΑT («Εγώ κοιμούμαι κι η καρδιά μου ξαγρυπνά»· «κοιτάζει τ΄ άστρα στον ουρανό και το δοιάκι και πώς ανθοβολά το νερό στο τιμόνι», θα συνεχίσει ο Σεφέρης.

Τον Δεκαπενταύγουστο, είδα όλους τους σιωπηλούς μου αποθαμένους-πάππο, πατέρα, μάνα- να συνωστίζονται στη δέηση που έκανε ο παπάς στην Ελεούσα. Ακουσα όλα τα ονόματα. Και στο « είπωμεν » του παπά μουρμούρισα κι εγώ το « αιωνία αυτών η μνήμη ».

Η παλαιά Μύκονος.Από το λεύκωμα «Μύκονος.Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης 1908-1977» (Ελευθερουδάκης,2007)

Σαν να μην έχει ποτέ υπάρξει

Στους φωταγωγημένους δρόμους της Χώρας, όπου όλα λάμπουν για να σβήσουν στο τέλος της σεζόν, συλλογίζομαι πόσο εν τέλει το παρελθόν συνίσταται από το παρόν και πόσο η Μύκονος είναι σαν να μην έχει ποτέ υπάρξει. Σαν να μην είχαν εξοριστεί εδώ ο Γ. Παπανδρέου και ο Σ. Γονατάς· σαν να μην είχε γράψει, στη βεράντα του ξενοδοχείου «Απόλλων», ο Καραγάτσης· να μην είχε διαφωνήσει ο Καραντώνης με τον Θεοτοκά στα τραπεζάκια του Σκαρόπουλου· η Μελίνα με την Αλέκα Κατσέλη να μην είχαν χαθεί στα ασβεστωμένα σοκάκια· ο Τάκης Χορν να μην είχε χορέψει, στη βεράντα της Αννας Βέλτσου, ταγκό του Εντουάρντο Μπιάνκο (με έβαζαν κάθε τρεις δίσκους ν΄ αλλάζω τη βελόνα στο γραμμόφωνο, παράκληση δική μου για να είμαι παρέα με τους μεγάλους)· ο Ντιόρ να μην είχε παραγγείλει τα παντελόνια του στον Ιωσήφ Σαλάχα («le roi des pantalons», όπως τον αποκαλούσε)· ο Λε Κορμπυζιέ να μην είχε σχεδιάσει την Παραπορτιανή· ο Μόραλης, τη Μεγάλη Αμμο. Αλλά και ο Ταχτσής, σαν να μην είχε ξενυχτήσει στο Ρierro΄s· ο Derrida να μην είχε ενθουσιαστεί στο ταβερνάκι του Σκεπαθιανού· και ο Μισέλ Ντεγκύ, στα βήματα του Χάιντεγκερ, να μην είχε προσκυνήσει τη Δήλο.

*Δημοσιεύθηκε στην Εντυπη Εκδοση «Το Βήμα της Κυριακής» στις 14 Αυγούστου 2010.

Comments

Post a Comment

Popular Posts

Inside the Magnificent Minoan Palace of Knossos in Crete

The Minoan palace at Knossos. Credit: Gary Bembridge /Wikimedia Commons/ CC-BY-2.0 The Palace of Knossos, located about five kilometers (three miles) south of Heraklion on Kephala hill, was the largest of all the Minoan palaces in Crete. It was also at the core of the highly sophisticated civilization that flourished on the island over 3,500 years ago. The discovery of the Minoan Palace of Knossos The discovery and subsequent excavation of the palace dates back to the beginning of the twentieth century. Before then, Knossos had only served as a place mentioned in Greek mythology. The first modern scholar to take a serious interest in the area was the German Heinrich Schliemann, who in 1870 had excavated the site believed to be Troy. Schliemann was certain that a major Minoan palace lay hidden near Heraklion, but the Ottoman authorities who still ruled the island at the time denied any permission to dig there. Years afterward, the British archaeologist Arthur Evans, inspired b
Post a Comment
Read more

Water Shortages On Islands Plaguing Greece This Summer

  Tap water is a precious commodity on the Greek islands and one that is in short supply. Credit: Ishwah Murth Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 Island water shortages and stoppages are plaguing Greece this summer. Promoted for its beautiful seawater surrounding all the Greek isles and its entire coastline, many islands are suffering from a lack of quantity — and quality of tap water. Turning on the tap and finding an abundant flow of water has become a basic expectation in civilized society of the 21st century, particularly when you are on a vacation that is meant to offer a bit of away-from-home luxury. However, on some Greek islands, access to whiskey is easier to come by than water. Greek island water shortages and water stoppages are common nowadays. Carol Berkley, from London, who is vacationing at an AirBnB property in the area of Marathi on Mykonos told Greek Reporter, “We had just come back from the beach. There are four of us here on the property. “Natural
Post a Comment
Read more

Εκσυγχρονισμός του στόλου: Στο τραπέζι δύο προτάσεις για αγορά φρεγατών

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι είναι ανάγκη να ξεκινήσει άμεσα το εξοπλιστικό πρόγραμμα των ενόπλων δυνάμεων.  Η κρίση με την Τουρκία έδειξε ότι στο επίκεντρο είναι η ενίσχυση του Πολεμικού μας Ναυτικού. Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών σε συνδυασμό με το μεγάλο κόστος απόκτησης νέων μονάδων είχε ως αποτέλεσμα να μείνει πίσω ο εκσυγχρονισμός του Πολεμικού Ναυτικού. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Open, η απόφαση του Γενικού Επιτελείου είναι γνωστή εδώ και καιρό: Πρέπει να αγοραστούν νέες φρεγάτες.  Το Πολεμικό Ναυτικό έδωσε τις προδιαγραφές και αμέσως ξεχώρισαν δύο προτάσεις, οι γαλλικές φρεγάτες Belhara και το αμερικανικό πλοίο πολλαπλών ρόλων MMSC. Κύριος στόχος ένα πλοίο που θα μπορεί να επιχειρεί στο Αιγαίο αλλά και την Ανατολική Μεσόγειο.
Post a Comment
Read more

The World’s Oldest Living Olive Tree is on Crete

The most ancient olive tree in the world, in Crete. Credit: Dimitra Damian/Greek Reporter The oldest olive tree in the world is located in the village of Ano Vouves of Kissamos in Chania, Crete. The ancient tree is 3000 years old, as determined by the international scientific community. The ancient olive tree in Vouves has a trunk with a circumference of 12.5 meters (41 feet), and a diameter of 4.6 meters (15 feet). It belongs to the local tree variety of tsounati, and was grafted at a height of 3 meters onto a wild olive tree. Because of the grafting, its trunk has been so beautifully shaped by nature that it resembles a sculpture. In 1990, after a unanimous decision in the prefecture of Chania, the Vouves Olive Tree was declared a Natural Monument of great importance due to its status as the world’s oldest tree of its kind. The oldest olive tree still produces high-quality olives The fruits of the ancient olive tree make the best olive oil in the world, making the area the
Post a Comment
Read more

Μουσακάς με κολοκύθια και πουρέ πατάτας

Εκτέλεση Τσιγαρίζετε στο ελαιόλαδο το ψιλοκομμένο κρεμμύδι, προσθέτετε τον κιμά, αλάτι, πιπέρι,  την τομάτα, ένα φλιτζάνι τσαγιού νερό και σιγοβράζετε μέχρι να ψηθεί ο κιμάς. Κόβετε τα κολοκύθια σε ψιλές φέτες, τα αλευρώνετε και τα τηγανίζετε. Ετοιμάζετε τον πουρέ, σύμφωνα με τις οδηγίες του κουτιού, χρησιμοποιώντας όμως μόνο γάλα. Στη συνέχεια προσθέτετε το βούτυρο, την κρέμα γάλακτος και ανακατεύετε καλά. Απλώνετε τα ψημένα κολοκυθάκια σε βουτυρωμένο πυρέξ 24 x 32 εκατοστά και από πάνω  στρώνετε τον κιμά, σκεπάζετε με τον πουρέ πατάτας, πασπαλίζετε με το τριμμένο τυρί και ψήνετε σε μέτριο προθερμασμένο φούρνο για 30 λεπτά περίπου.
Post a Comment
Read more

Greek, Armenian Genocide Recognized by the Netherlands

Greek civilians from Pontus flee their homes during the genocide. Public domain Greek, Armenian and Syriac genocide committed by the Ottoman Empire in the beginning of the 20th century were recognized by the Netherlands earlier in the week. The move follows the overwhelming adoption by the Dutch parliament of a resolution noting that the government “still does not recognize the Armenian genocide of 1915 [perpetrated] by the Ottoman Empire (in which also the Arameans, Assyrians, and the Pontic Greeks were victims).” The resolution stated that “there is more urgency than ever for countries to clearly speak out about the past in order to advance reconciliation and prevent repetition in the future.” The genocide of 1915 was committed by the Ottoman Turks and Kurds against the Syriac people and occurred parallel to the genocides of Armenians and Greeks, which was not only reduced to the region of Pontus, but all Greeks in the Ottoman Empire. The resolution said that 1.5 milli
Post a Comment
Read more

Έκανε το εμβόλιο της Johnson και δεν μπορεί να περπατήσει

Την περιπέτειά του μετά από τον εμβολιασμό του με το σκεύασμα της Johnson & Johnson περιγράφει μέσω του Instagram o Γιώργος Βαγιαννίδης. Όπως αναφέρει στην ανάρτησή του, έκανε το εμβόλιο την 1η Σεπτεμβρίου και σήμερα νοσηλεύεται σε νοσοκομείο αφού δεν μπορεί να σταθεί όρθιος, ούτε να περπατήσει. Μάλιστα δημοσιεύει και φωτογραφίες από το νοσοκομείο. Δείτε αναλυτικά όλα όσα αναφέρει στην ανάρτησή του: Καλησπέρα σας, ονομάζομαι Γεώργιος Βαγιαννίδης. Επειδή τον τελευταίο καιρό έχουν ακουστεί πολλά, οφείλω να ξεκαθαρίσω τη θέση μου, για να μην υπάρχουν περαιτέρω αερολογίες σχετικά με την κατάσταση της υγείας μου. Τετάρτη, 1 Σεπτεμβρίου, έκλεισα το ραντεβού για τον εμβολιασμό μου (Johnson’s and Johnson’s). Να τονίσω πως ήταν καθαρά δική μου επιλογή και ΚΑΝΕΝΑΣ δε μου προέτρεψε να το κάνω. Πήγα λοιπόν στο ΓΝ Κατερίνης και το έκανα. Όλα αυτά γύρω στις 16.00. Πολύ τυπικά τα πράγματα. Το μόνο που μου είπαν είναι «Περίμενε ένα 15’
Post a Comment
Read more

Speaking English Using Greek: Zolotas’ Historic Speech to World Bankers

Zolotas was director of the Bank of Greece when he famously spoke at a conference in English using Greek words. Public domain Many Greeks recall the speeches in English — peppered with Greek-origin words and phrases — given by economist and politician Xenophon Zolotas in the late 1950s. Zolotas was director of the Bank of Greece when he appeared in front of an audience at an International Bank for Reconstruction and Development conference in 1959. He delivered two speeches in English using Greek words to emphasize the wealth of the Greek language and the fact that countless Greek words enrich English. Greek remains a language which greatly enriches international scientific discourse; more than any other, it is the language which developed, shaped and expressed the beginning of most scientific theories, philosophical thoughts, and literature in most of the modern-day languages of the Western world. Zolotas’ speech delivered on Oct. 2, 1959 Kyrie, It is Zeus’ anathema on our epoch
Post a Comment
Read more

Κορονοϊός Ινδία: Για πρώτη φορά πάνω από 50.000 κρούσματα σε ένα 24ωρο

Η Ινδία ανακοίνωσε σήμερα, Πέμπτη 30 Ιουλίου, πάνω από 50.000 νέα ημερήσια κρούσματα για πρώτη φορά, λόγω της αύξησης των μολύνσεων στις μη αστικές περιοχές σε μια περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση χαλαρώνει περαιτέρω τους περιορισμούς στις μετακινήσεις και το εμπόριο. Το τελευταίο 24ωρο καταγράφηκαν 52.123 νέα κρούσματα, σύμφωνα με τα στοιχεία των ομοσπονδιακών αρχών υγείας, με τον συνολικό αριθμό των κρουσμάτων να φθάνει σχεδόν το 1,6 εκατομμύριο. Το ίδιο διάστημα, 775 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω του κορονοϊού, με τον συνολικό αριθμό των θανάτων να πλησιάζει τους 35.000 –που αν και είναι χαμηλός συγκριτικά με τον συνολικό αριθμό των κρουσμάτων, δεν εμφανίζει ιδιαίτερες τάσεις επιβράδυνσης. Ενώ οι μεγάλες πόλεις, όπως το Νέο Δελχί και το Μουμπάι, καταγράφουν επιβράδυνση στον αριθμό των κρουσμάτων, τα περιστατικά στις αγροτικές περιοχές συνεχίζουν να αυξάνονται με αλματώδεις ρυθμούς, προκαλώντας ιδιαίτερη ανησυχία στους ειδικούς που φοβο
Post a Comment
Read more

Απίστευτο σκηνικό με Άδωνι: «Ευχαριστώ το Mega που δείχνει ποια μαγαζιά θα κλείσουμε αύριο»

Στην εκπομπή LIVE NEWS του MEGA παρενέβη ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, αναφορικά με τις παραβάσεις που παρατηρούνται στους κανόνες του click away, όπου οι πολίτες διαλέγουν από το πεζοδρόμιο τα προϊόντα, και παραλαμβάνουν επιτόπου. Το Mega εδειχνε εικόνες από τα μαγαζιά στο Χαλάνδρι και ο κ. Γεωργιάδης με παρέμβασή του, είπε: «Με ενημέρωσαν για το βιντεο της εκπομπής. Μου είπαν ότι κάποια καταστήματα παραβιάζουν τους κανόνες και αυτό φαίνεται στην κάμερα. Το ίδιο έγινε σήμερα με τα καταστήματα που δείξατε χθες στην Ερμού. Όσα περισσότερα καταστήματα δείχνετε και συμπληρώνετε την ελεγκτική δράση του κράτους, θα κλείνουν την επόμενη μέρα. Θα κλείνετε μόνος σας κάθε μέρα και ένα κατάστημα και το πρόστιμο θα το χρεώνω στον κ. Ευαγγελάτο και μπράβο που το κάνετε!».
Post a Comment
Read more

Airline Training Center

Car 'n Motion

Αthletix.gr

Φόρμα επικοινωνίας

Name

Email *

Message *