Skip to main content

Η Μύκονος του Γιώργου Βέλτσου Ο μυκονιάτης καθηγητής γράφει για το νησί των ανέμων



Η Μύκονος του Γιώργου Βέλτσου | tovima.gr

«Γεννήθηκα στη Μύκονο. Δεν γεννήθηκα εκεί. Γεννήθηκα για δεύτερη φορά το καλοκαίρι της χρονιάς που πέθανε η μητέρα μου. Βρέθηκα στη θέση της για πρώτη φορά, στη βεράντα του σπιτιού της, απέναντι από τη φοινικιά και τη δύση. Ευθυγραμμίστηκα, στην τελική ευθεία, προς δυσμάς.

Γράφω για τη Μύκονο. Ξηλώνω και υφαίνω έναν ιστό από δημοσιευμένα και αδημοσίευτα γραπτά μου. Και δεν λογαριάζω τους μνηστήρες…

Στο σπίτι μου, στη Μύκονο, στην ντουλάπα του διαδρόμου, διακρίνω ακόμα τις γραμμές-σημάδια που χάραζε ο πατέρας μου όταν με έστηνε μ΄ ένα βιβλίο στο κεφάλι για να δει πόσο είχα ψηλώσει από το προηγούμενο καλοκαίρι. Πριν λίγα χρόνια, έβγαλα την ντουλάπα στη βεράντα και την έβαψα. Ο Στάθης, ο γιος μου, με ρώτησε: «Σβήνεις τα ίχνη σου;».

Στην Αθήνα, σ΄ έναν καθρέφτη, έχω βαλμένες δύο φωτογραφίες. Την πρώτη, μαυρόασπρη, τράβηξε ο πατέρας μου από τη βεράντα, όταν ήμουν δύο χρονών. Τη δεύτερη, ο γιος μου. Ο Στάθης και ο Στάθης. Και τις δυο φορές, ο ίδιος ήλιος δύει πίσω από τη φοινικιά που μεγαλώνει. Δεν δύει. Δύουν οι άνθρωποι. Σκοτεινιάζουν. Μπερδεύονται με τις σκιές.

Ξέρω τη διαδρομή του ήλιου στον ορίζοντα. Μου την έδειχνε ο πατέρας μου. Αρχίζει την πορεία του από δεξιά προς τα αριστερά της γραμμής του ορίζοντα. Τη μικρότερη μέρα του χρόνου βασιλεύει στις Δήλες. Τη μεγαλύτερη, στον κάβο της Τήνου – τη Μεγαλόχαρη. Εδειξα κι εγώ στον γιο μου την πορεία του ήλιου. Αυτός μου έμαθε τον μύθο της πράσινης ακτίνας, όπως τον άκουσε στην ομώνυμη ταινία του Ρομέρ: πρέπει να δεις, την τελευταία στιγμή, πράσινο φως. Από τότε πέρασα πολλά ηλιοβασιλέματα για να δω την υπόσχεση του παντοτινού έρωτα. Ομως, τα μελτέμια και τα μποφόρ ελαττώνουν την ορατότητα.

Βλέπω το τελευταίο φως. Βλέπω και το πρώτο βαπόρι. Το ίδιο βαπόρι που ψάχνω, στην τηλεόραση, στις ελληνικές ταινίες του ΄50, όταν δείχνουν σκηνές αποχωρισμού στου Τζελέπη. Βλέπω το φως ζωγραφιστό σε μια ακουαρέλα του Πολυκανδριώτη. Θέμα της, ο Αϊ-Χαραλάμπης στη Βίδα κι ένα πανί κατά την Τήνο. Μικρός, μου τραγούδαγαν την Ξανθούλα που πάει στην ξενιτιά κι έκλαιγα. Αλλά δεν ήμουν θλιμμένος, λυπόμουν το πανί.

Στη Μύκονο μού επιβάλλεται το «Ημερολόγιο καταστρώματος» από έναν υπέρτατο καπετάνιο. Ερχομαι από την Αθήνα σαν τους ναυτικούς που τους στέλνει αεροπορικώς η εταιρεία να μπαρκάρουν στη Χάβρη. Ερχομαι και περιμένω να βρεθώ «πράσινο με πράσινο», όπως λεν οι ναυτικοί, με το καμαρωτό «Αγγέλικα». Θα πετρώσω εδώ, σαν εκείνο το κομμάτι πλώρης που το είχαν τσιμεντώσει, στην άκρια του μόλου της Ραφήνας, και που ήταν σαν να ταξίδευε.

Επιστρέφω στη Μύκονο, εκεί όπου λίγοι Μυκονιάτες έχουν πάει. Και μου είναι αδιάφοροι οι κοσμικοί, οι σύννομοι ή παράνομοι επαγγελματίες, οι ξενοδόχοι και οι ιδιοκτήτες μπαρ, που με αντίτιμο τον φόρο τους στον Δήμο (όσες φορές δεν διαπράττεται το έγκλημα της κατάχρησης, όπως καλή ώρα), αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία του νησιού εν ονόματι του τουρισμού. Μου έρχεται στον νου η εικόνα μιας σειράς αιχμαλώτων στα υψίπεδα της Μεσοποταμίας. Ρακένδυτοι, προχωρούν εξαντλημένοι προς μια χάρτινη Βαβυλώνα. Εχω δει τη σκηνή εδώ, στο «Σινέ Αρτεμις», πριν η Μύκονος φτάσει να κινηματογραφεί τον εαυτό της με τους χιλιάδες αιχμάλωτους τουρίστες. Θυμάμαι αυτό το πλήθος των κομπάρσων στην οθόνη να προχωρά. Μερικοί, πέφτοντας, πεθαίνουν ακαριαία.

Σήμερα «Μυκονιάτη» σε πολιτογραφεί η βίλα σου κι αυτό η Μύκονος δεν θα το συγχωρέσει. Οπως δεν θα συγχωρέσει και τους Μυκονιάτες εκείνους- και είναι πολλοί που δεν γνωρίζουν ότι συμπατριώτισσά τους υπήρξε η Μέλπω Αξιώτη. Θλίβομαι γιατί οι πιο χαριτωμένοι, οι πιο είρωνες και ομιλητικοί νησιώτες, μ΄ εκείνη τη χαρακτηριστική τραγουδιστή ντοπιολαλιά, έχουν πάθει κατάθλιψη πολιτισμική- χοντροί απ΄ το ουίσκι και τις χειμερινές εξορμήσεις στην Ταϊλάνδη. Αλλά ευτυχώς όχι όλοι. Ο Παναγιώτης Κουσαθανάς, ο Ηλίας Ντελόπουλος, ο Δημήτρης Ρουσουνέλος, ο Νίκος Ασημομύτης, η Πανωραία Γαλατά, που της χρωστώ τη φωτογραφία, είναι φαεινές εξαιρέσεις.

Σήμερα η «Μύκονος» πουλιέται ως παρηγοριά και σε πολύ ακριβή τιμή (έξι χιλιάδες ευρώ το τετραγωνικό, όσο ένας τάφος στο Πρώτο Νεκροταφείο). Πουλιέται: στα κανάλια, στα περιοδικά, σε πολυτελείς ιλουστρασιόν καταλόγους διεθνών κτηματομεσιτικών οίκων. Πουλιέται ως τρόπος ζωής (διαβάστε τη Σίβυλλα). Μπορώ να πω ότι όσο βαθαίνει ο χωρισμός της Μυκόνου από τη «Μύκονο», τόσο στο βλέμμα αυτών που συνεργούν σε τούτη την άνοστη (δηλαδή χωρίς επιστροφή και νόστο) απομάκρυνση, θα βλέπω, κάθε φορά που μετατοπίζομαι προς τα εκεί, νοσταλγικά, τον θάνατο υπό μορφήν αμνησίας, απληστίας και απελπισίας.

Στη Μύκονο, μπροστά στη φοινικιά του γείτονα, έμαθα να γράφω ποίηση. Θυμάμαι, έφηβος, να σεργιανώ με τους Προσανατολισμούς, σ΄ εκείνη την έκδοση του Γαλαξία, υπό μάλης. Θυμάμαι τις συνομιλίες μου με τον συγγραφέα του Ιστορικού λεξικού του μυκονιάτικου ιδιώματος , τον αείμνηστο Σταύρο Μάνεση. Θυμάμαι ακόμη το επιτύμβιο που διάβαζα στο μάρμαρο εκείνης της «Κόρης της Μυκόνου» που θησαυρίστηκε από τον Κυριαζόπουλο στο Λαογραφικό Μουσείο: ΕGΟ DΟRΜΙΟ ΕΤ CΟR ΜΕUΜ VΙGΙLΑT («Εγώ κοιμούμαι κι η καρδιά μου ξαγρυπνά»· «κοιτάζει τ΄ άστρα στον ουρανό και το δοιάκι και πώς ανθοβολά το νερό στο τιμόνι», θα συνεχίσει ο Σεφέρης.

Τον Δεκαπενταύγουστο, είδα όλους τους σιωπηλούς μου αποθαμένους-πάππο, πατέρα, μάνα- να συνωστίζονται στη δέηση που έκανε ο παπάς στην Ελεούσα. Ακουσα όλα τα ονόματα. Και στο « είπωμεν » του παπά μουρμούρισα κι εγώ το « αιωνία αυτών η μνήμη ».

Η παλαιά Μύκονος.Από το λεύκωμα «Μύκονος.Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης 1908-1977» (Ελευθερουδάκης,2007)

Σαν να μην έχει ποτέ υπάρξει

Στους φωταγωγημένους δρόμους της Χώρας, όπου όλα λάμπουν για να σβήσουν στο τέλος της σεζόν, συλλογίζομαι πόσο εν τέλει το παρελθόν συνίσταται από το παρόν και πόσο η Μύκονος είναι σαν να μην έχει ποτέ υπάρξει. Σαν να μην είχαν εξοριστεί εδώ ο Γ. Παπανδρέου και ο Σ. Γονατάς· σαν να μην είχε γράψει, στη βεράντα του ξενοδοχείου «Απόλλων», ο Καραγάτσης· να μην είχε διαφωνήσει ο Καραντώνης με τον Θεοτοκά στα τραπεζάκια του Σκαρόπουλου· η Μελίνα με την Αλέκα Κατσέλη να μην είχαν χαθεί στα ασβεστωμένα σοκάκια· ο Τάκης Χορν να μην είχε χορέψει, στη βεράντα της Αννας Βέλτσου, ταγκό του Εντουάρντο Μπιάνκο (με έβαζαν κάθε τρεις δίσκους ν΄ αλλάζω τη βελόνα στο γραμμόφωνο, παράκληση δική μου για να είμαι παρέα με τους μεγάλους)· ο Ντιόρ να μην είχε παραγγείλει τα παντελόνια του στον Ιωσήφ Σαλάχα («le roi des pantalons», όπως τον αποκαλούσε)· ο Λε Κορμπυζιέ να μην είχε σχεδιάσει την Παραπορτιανή· ο Μόραλης, τη Μεγάλη Αμμο. Αλλά και ο Ταχτσής, σαν να μην είχε ξενυχτήσει στο Ρierro΄s· ο Derrida να μην είχε ενθουσιαστεί στο ταβερνάκι του Σκεπαθιανού· και ο Μισέλ Ντεγκύ, στα βήματα του Χάιντεγκερ, να μην είχε προσκυνήσει τη Δήλο.

*Δημοσιεύθηκε στην Εντυπη Εκδοση «Το Βήμα της Κυριακής» στις 14 Αυγούστου 2010.

Comments

Post a Comment

Popular Posts

The World’s Oldest Living Olive Tree is on Crete

The most ancient olive tree in the world, in Crete. Credit: Dimitra Damian/Greek Reporter The oldest olive tree in the world is located in the village of Ano Vouves of Kissamos in Chania, Crete. The ancient tree is 3000 years old, as determined by the international scientific community. The ancient olive tree in Vouves has a trunk with a circumference of 12.5 meters (41 feet), and a diameter of 4.6 meters (15 feet). It belongs to the local tree variety of tsounati, and was grafted at a height of 3 meters onto a wild olive tree. Because of the grafting, its trunk has been so beautifully shaped by nature that it resembles a sculpture. In 1990, after a unanimous decision in the prefecture of Chania, the Vouves Olive Tree was declared a Natural Monument of great importance due to its status as the world’s oldest tree of its kind. The oldest olive tree still produces high-quality olives The fruits of the ancient olive tree make the best olive oil in the world, making the area...
Post a Comment
Read more

Inside the Magnificent Minoan Palace of Knossos in Crete

The Minoan palace at Knossos. Credit: Gary Bembridge /Wikimedia Commons/ CC-BY-2.0 The Palace of Knossos, located about five kilometers (three miles) south of Heraklion on Kephala hill, was the largest of all the Minoan palaces in Crete. It was also at the core of the highly sophisticated civilization that flourished on the island over 3,500 years ago. The discovery of the Minoan Palace of Knossos The discovery and subsequent excavation of the palace dates back to the beginning of the twentieth century. Before then, Knossos had only served as a place mentioned in Greek mythology. The first modern scholar to take a serious interest in the area was the German Heinrich Schliemann, who in 1870 had excavated the site believed to be Troy. Schliemann was certain that a major Minoan palace lay hidden near Heraklion, but the Ottoman authorities who still ruled the island at the time denied any permission to dig there. Years afterward, the British archaeologist Arthur Evans, inspired b...
Post a Comment
Read more

Ten Unforgettable Things to Do Around Syntagma Square in Athens

  Syntagma Square, Athens. Credit: Public Domain Syntagma Square has literally been the very heart of Athens ever since the city became the capital of the modern Greek state. With the Greek Parliament building and the Tomb of the Unknown Soldier looming over it, it is rich with history and is the place where most major events of the last two centuries have taken place. Its name in Greek means “Constitution Square,” a name granted by Greece’s first modern royal, King Otto, on September 3, 1843, after an uprising of the people. This was a smart political move, since the royal palace overlooked the square. In 1934, the royal palace was turned over to the Greek Parliament, and ever since that time, Syntagma Square has been the place where all public protests and demonstrations have taken place. Syntagma Square home to historic demonstrations and protests In December of 1944, just after the departure of the occupying Nazi troops, a people’s rally at the square was marred b...
Post a Comment
Read more

The Greek Who Taught the Japanese to Eat Feta Cheese and Olive Oil

Credit: Facebook/ Thanasis Fragkis Pioneering businessman Thanasis Fragkis was the very first person to introduce olive oil and other traditional Greek products to Japan more than a decade ago. Olive oil, wine, feta cheese and Greek yogurt, relatively unknown food items to this Far Eastern country, are now being enjoyed as the great gourmet delicacies they are. Speaking to Greek Reporter from his home in the town of Mito, around 120 km (76 miles) north of Tokyo, Fragkis was justifiably proud of his achievement. “We have taught the Japanese to eat olive oil, cheeses, including feta, yogurt that were not part of their diet. They hardly knew of olive oil,” he says in wonderment. Originally from the town of Kymi on the island of Evia, Fragkis emigrated to England, where he met his future wife, who is Japanese. “When we got married we thought ‘you are Japanese, I am Greek, what is the point of living in England?’. Greece was a difficult place to start a business in at the ti...
Post a Comment
Read more

Water Shortages On Islands Plaguing Greece This Summer

  Tap water is a precious commodity on the Greek islands and one that is in short supply. Credit: Ishwah Murth Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 Island water shortages and stoppages are plaguing Greece this summer. Promoted for its beautiful seawater surrounding all the Greek isles and its entire coastline, many islands are suffering from a lack of quantity — and quality of tap water. Turning on the tap and finding an abundant flow of water has become a basic expectation in civilized society of the 21st century, particularly when you are on a vacation that is meant to offer a bit of away-from-home luxury. However, on some Greek islands, access to whiskey is easier to come by than water. Greek island water shortages and water stoppages are common nowadays. Carol Berkley, from London, who is vacationing at an AirBnB property in the area of Marathi on Mykonos told Greek Reporter, “We had just come back from the beach. There are four of us here on the property....
Post a Comment
Read more

Άρης: «Είναι ωραία στη 2η θέση, είναι και δίκαιο»

Έχοντας σε μεγάλη μέρα τον Κρίστιαν Γκάνεα, ο οποίος πέτυχε ένα γκολ και μοίρασε άλλο ένα, ο Άρης επικράτησε 3-0 του Ατρομήτου και βρέθηκε ξανά στην δεύτερη θέση της βαθμολογίας και πλέον ρίχνει το βάρος στο παιχνίδι Κυπέλλου που ακολουθεί με τον Ολυμπιακό στο Βικελίδης. Ο Άρης έδιωξε με εντυπωσιακό τρόπο μια κατάρα δέκα χρόνων απέναντι στους Περιστεριώτες, καθώς επικράτησε του Ατρομήτου 3-0 στο «Κλεάνθης Βικελίδης» χάρη στα τέρματα των Γκάνεα, Σάσα και Σίλβα. Με τη λήξη της αναμέτρησης οι «κιτρινόμαυροι» χτύπησαν στα social media για τη νίκη επί των Περιστεριωτών και τη συνέχεια σε  Πρωτάθλημα και Κύπελλο: «Είναι ωραία στη 2η θέση. Είναι και δίκαιο. Δεν σταματάμε...».
Post a Comment
Read more

Έκανε το εμβόλιο της Johnson και δεν μπορεί να περπατήσει

Την περιπέτειά του μετά από τον εμβολιασμό του με το σκεύασμα της Johnson & Johnson περιγράφει μέσω του Instagram o Γιώργος Βαγιαννίδης. Όπως αναφέρει στην ανάρτησή του, έκανε το εμβόλιο την 1η Σεπτεμβρίου και σήμερα νοσηλεύεται σε νοσοκομείο αφού δεν μπορεί να σταθεί όρθιος, ούτε να περπατήσει. Μάλιστα δημοσιεύει και φωτογραφίες από το νοσοκομείο. Δείτε αναλυτικά όλα όσα αναφέρει στην ανάρτησή του: Καλησπέρα σας, ονομάζομαι Γεώργιος Βαγιαννίδης. Επειδή τον τελευταίο καιρό έχουν ακουστεί πολλά, οφείλω να ξεκαθαρίσω τη θέση μου, για να μην υπάρχουν περαιτέρω αερολογίες σχετικά με την κατάσταση της υγείας μου. Τετάρτη, 1 Σεπτεμβρίου, έκλεισα το ραντεβού για τον εμβολιασμό μου (Johnson’s and Johnson’s). Να τονίσω πως ήταν καθαρά δική μου επιλογή και ΚΑΝΕΝΑΣ δε μου προέτρεψε να το κάνω. Πήγα λοιπόν στο ΓΝ Κατερίνης και το έκανα. Όλα αυτά γύρω στις 16.00. Πολύ τυπικά τα πράγματα. Το μόνο που μου είπαν είναι «Περίμενε...
Post a Comment
Read more

Κορονοϊός Ινδία: Για πρώτη φορά πάνω από 50.000 κρούσματα σε ένα 24ωρο

Η Ινδία ανακοίνωσε σήμερα, Πέμπτη 30 Ιουλίου, πάνω από 50.000 νέα ημερήσια κρούσματα για πρώτη φορά, λόγω της αύξησης των μολύνσεων στις μη αστικές περιοχές σε μια περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση χαλαρώνει περαιτέρω τους περιορισμούς στις μετακινήσεις και το εμπόριο. Το τελευταίο 24ωρο καταγράφηκαν 52.123 νέα κρούσματα, σύμφωνα με τα στοιχεία των ομοσπονδιακών αρχών υγείας, με τον συνολικό αριθμό των κρουσμάτων να φθάνει σχεδόν το 1,6 εκατομμύριο. Το ίδιο διάστημα, 775 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω του κορονοϊού, με τον συνολικό αριθμό των θανάτων να πλησιάζει τους 35.000 –που αν και είναι χαμηλός συγκριτικά με τον συνολικό αριθμό των κρουσμάτων, δεν εμφανίζει ιδιαίτερες τάσεις επιβράδυνσης. Ενώ οι μεγάλες πόλεις, όπως το Νέο Δελχί και το Μουμπάι, καταγράφουν επιβράδυνση στον αριθμό των κρουσμάτων, τα περιστατικά στις αγροτικές περιοχές συνεχίζουν να αυξάνονται με αλματώδεις ρυθμούς, προκαλώντας ιδιαίτερη ανησυχία στους ειδικούς που φοβο...
Post a Comment
Read more

The Mystery of the Oldest Throne in Europe at the Palace of Knossos

Photo: Olaf Tausch /Wikimedia Commons/ CC BY 3.0 In the palace of Knossos in Crete, at the centre of Minoan civilization, a magnificent throne room built during the 15th century BC is considered the oldest such room in Europe. Knossos flourished for approximately two thousand years. It had large palace buildings, extensive workshop installations and luxurious rock-cut cave and tholos tombs. As a major center of trade and the economy, Knossos maintained ties with the majority of cities in the Eastern Mediterranean. The palace was a great labyrinthine complex of 20,000 meters in length, a ceremonial, religious and political center that reflected great wealth, power, and highly advanced architecture. It was based around a central courtyard with more than one thousand interlinked, maze-like halls and chambers. An artist’s recreation of the Palace of Knossos. Photo: Mmoyaq/Wikimedia commons/ CC BY-SA 3.0 The throne room was unearthed in 1900 by British archaeologist Arthur Ev...
Post a Comment
Read more

A Carefree Sustainable Vacation Awaits You at the Byzantine Mansion Turned Hotel in Monemvasia

A Byzantine-era mansion turned hotel a few kilometers away from the magnificent castle of Monemvasia has opened its doors for the Summer of 2020, as Greece is gradually relaxing its Covid-19 restrictions. Kinsterna Hotel is a model of autonomy and sustainability, functioning harmoniously within a rich and lively natural environment. But more importantly, it adheres to all health and safety regulations and it’s size enables social distancing, which is of paramount importance in the coronavirus times. Tables in the spacious gardens have been placed at a distance from each other as well as the deck chairs next to the pool. Privacy, cleanness, and social distancing are the major preoccupation of the owners of this gem of a hotel. It is the ideal launching pad for discovering the amazing rock of Monemvasia. A small island connected to the mainland town by a 400-meter causeway. The surviving buildings and defensive structures of the fortress include impressive rampar...
Post a Comment
Read more

Airline Training Center

Car 'n Motion

Αthletix.gr

Φόρμα επικοινωνίας

Name

Email *

Message *